Apel o wsparcie ambitnych zapisów nowelizacji dyrektywy AAQD

12 grudnia 2023 r. HEAL zwrócił się do liderów partii, które tworzą nowy rząd w Polsce. W liście zaapelowano o natychmiastowe podejmowanie działań w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Ta inicjatywa jest związana z obecnym etapem trilogów, w sprawie aktualizacji unijnych dyrektyw dotyczących jakości powietrza (dyrektywa AAQD). List zyskał poparła nasza Fundacja, oraz wiele instytucji, działających na rzecz ochrony zdrowia i środowiska.

Autorki i autorzy apelu domagają się od przedstawicieli nowego rządu zdecydowanego stanowiska w procesie negocjacji trójstronnych oraz silnej woli politycznej dążącej do uchwalenia jak najbardziej ambitnych zapisów aktualizacji dyrektywy. Podkreślają również, że kluczowym dla ochrony zdrowia mieszkanek i mieszkańców Polski jest niedopuszczenie do możliwości odstępstw od uchwalanych zapisów, a także opóźnień w ich wdrażaniu.

W szczególności wzywają do:

Niedopuszczenia do zmiany dopuszczalnych wartości stężeń zanieczyszczeń. Stanowisko negocjacyjne Rady przewiduje możliwość złożenia przez Polskę wniosku o odroczenie konieczności utrzymania wartości dopuszczalnych nawet o dziesięć lat. W praktyce oznaczałoby to dalsze bardzo wysokie obciążenie Polek i Polaków chorobami wynikającymi z zanieczyszczenia powietrza, dalsze poważne skutki dla grup najbardziej narażonych i kolejne lata nadmiernych kosztów opieki zdrowotnej.

Przeciwdziałania nierównościom zdrowotnym dzięki wdrożeniu równie ambitnych zapisów dyrektywy we wszystkich krajach członkowskich UE. Niestety osoby najbardziej narażone na skutki zdrowotne zanieczyszczeń powietrza często należą do grup o niższym statusie społeczno-ekonomicznym. Stanowisko negocjacyjne Rady przewiduje możliwość opóźnienia przez państwa członkowskie o PKB niższym od średniego unijnego – w tym Polski – wdrożenia nowych standardów aż o dziesięć lat. Polki i Polacy już teraz płacą niezwykle wysoką cenę za zanieczyszczenie powietrza, a 10-letnie opóźnienie wdrażanych regulacji byłoby dodatkowym karaniem mieszkańców i mieszkanek dalszym cierpieniem i dodatkowymi kosztami.

Wyznaczenia daty jak najszybszego pełnego dostosowania unijnych standardów czystego powietrza do zaleceń WHO dotyczących jakości powietrza. Stanowisko Parlamentu Europejskiego wyznacza datę pełnego dostosowania zapisów dyrektywy do wytycznych WHO na 2035 r., natomiast Rada do tej pory milczy w tej kwestii. Międzynarodowe organizacje zrzeszające reprezentantów i reprezentantki sektora zdrowia, a także przedstawiciele sektora zdrowia i organizacji zajmujących się środowiskiem w Polsce wzywają do pełnego dostosowania przepisów do ww. rekomendacji najpóźniej do 2030 r.

Jak wskazano w liście, ambitna aktualizacja dyrektywy przyniesie wszystkim korzyści zdrowotne – zwłaszcza osobom najbardziej narażonym na ryzyko oddychania zanieczyszczonym powietrzem – takim jak dzieci, osoby w podeszłym wieku czy kobiety ciężarne.

Pełna treść listu: