[APEL] UE powinna przyjąć Społeczny Fundusz Klimatyczny

Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF) jest pierwszym funduszem w UE, którego celem jest zapewnienie wsparcia finansowego dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji, użytkowników transportu oraz mikroprzedsiębiorstw w okresie przejściowym. Celem wydatkowania środków jest przede wszystkim umożliwienie rozwoju zrównoważonej mobilności, oraz poprawy bezpieczeństwa energetycznego budynków. Przyjęcie funduszu stanowi kamień milowy w kierunku bardziej systematycznej integracji wymiaru społecznego z unijną polityką klimatyczną, chociaż wciąż istnieją pewne słabe punkty. Koalicja środowiskowych organizacji pozarządowych apeluje o ambitne rozwiązania i zapewnienie finansowania na poziomie, który pozwoli funduszowi rozwiązywać problemy, z którymi ma sobie radzić.

Co to jest Społeczny Fundusz Klimatyczny?

Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF) to pierwszy fundusz Unii Europejskiej, który ma na celu zapewnienie środków finansowych oraz wsparcia dla gospodarstw domowych, użytkowniczek i użytkowników transportu, a także mikroprzedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Jego przyjęcie jest kamieniem milowym w kierunku bardziej systematycznej integracji wymiaru społecznego z unijną polityką klimatyczną, choć nie brakuje w nim słabych punktów.

Cel i zadania SCF

Fundusz ma zapewnić właściwą równowagę między finansowaniem inwestycji strukturalnych a tymczasowym bezpośrednim wsparciem dochodów gospodarstwom domowym w potrzebie. Jest to możliwe dzięki wprowadzeniu nowej ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla, która zacznie obowiązywać w 2027 r. w ramach nowego ETS dla transportu drogowego i budynków (ETS2).

Plan wydatkowania funduszu

Inwestycje finansowane przez SCF umożliwią obywatelkom i obywatelom, którzy znajdują się w trudnej sytuacji, wyremontowanie swoich domów, przyjęcie energooszczędnych technologii oraz dostęp do energii odnawialnej i zrównoważonych środków transportu. Dzięki temu zmniejszy się ich zależność od paliw kopalnych w perspektywie średnio- i długoterminowej, a bezpośrednie wsparcie dochodu złagodzi potencjalne negatywne skutki w krótkoterminowej perspektywie.

Fundusz będzie miał do dyspozycji łącznie 86 mld euro od 2026 r. Dochody ze sprzedaży na aukcji 50 mln uprawnień w ramach istniejącego ETS dla SCF oraz wpływy z ETS2 nie zostaną przekazane do Funduszu Innowacji, ale wykorzystane na cele SCF.

Wymogi konsultacji i praktyki dotyczące SCF

W ramach działań na rzecz klimatu społecznego kraje członkowskie będą zobowiązane do przygotowania planów wydatkowania (SCP), rządy będą konsultować je z administracją regionalną i organizacjami pozarządowymi przy opracowywaniu swoich planów. Praktyki wypracowane podczas opracowywania planów pomocy będą szybko rozpowszechniane i rozszerzane o inne źródła finansowania z UE, aby zapewnić szeroki dostęp do finansowania.

W ramach SCF zostanie również wprowadzona definicja ubóstwa transportowego, która będzie kierować państwami członkowskimi w identyfikacji ubogich transportowo osób kwalifikujących się do wsparcia w ramach Funduszu.

Krytyka SCF i zmniejszenie budżetu

Żałujemy jednak, że prawodawcy zmniejszyli kwotę pierwotnie przydzieloną Funduszowi w 2007 r. Na wniosek Komisji współfinansowanie Społecznych Planów na rzecz Klimatu (SCP) zostało obniżone z 50% do 25% ich szacowanej wartości. Budżet SCF prawdopodobnie nie wystarczy znacząco przyczynić się do pokrycia potrzeb inwestycyjnych i odszkodowań socjalnych w transporcie drogowym oraz w sektorze budowlanym.

Zmniejszenie budżetu SCF jest tylko częściowo rekompensowane przez nałożenie na państwa członkowskie obowiązku wydania wszystkich dochodów z ETS2, które nie zostały przyznane SCF, na działania na rzecz klimatu.

Apelujemy o ponowne przeanalizowanie zaproponowanych polityk i powrotu do pierwotnych założeń.

Pełna treść apelu dostępna jest w linku poniżej:

https://fppe.pl/wp-content/uploads/2023/04/2023_04_Joint-statement-in-support-of-SCF-3-1.pdf

Lista organizacji, które wspólnie z FPPE popierają apel:

Transport & Environment
Carbon Market Watch
Climate Action Network – Europe
WWF EPO
Bond Beter Leefmilieu – Belgia
Ecodes – Hiszpania
Eco-Union – Hiszpania
European Anti-Poverty Network
European Heat Pump Association
Germanwatch – Niemcy
Instytut Zielonej Gospodarki
Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
Social Platform
Solidar
Next Energy Consumer
Focus Association for Sustainable Development