Dlaczego warto ograniczyć emisje z transportu?

Ograniczenia emisji zanieczyszczeń są ważne, zwłaszcza w miastach, gdzie jest najwięcej ludzi i pojazdów. Dlatego warto skupić się na edukacji i zmianach w tych obszarach. Zazielenianie polskich miast ma wiele korzyści, nie tylko oczywistych. Istnieją liczne powody, dla których powinniśmy to robić.

Transport to obecnie jedyny sektor gospodarki, w którym emisje w UE są wyższe niż w 1990 roku  – do dziś urosły aż o 25%¹. Sektor ten odpowiada za jedną piątą wszystkich emisji w UE. Transport drogowy emituje najwięcej spośród rodzajów transportu – w 2021 r. odpowiadał za 72% wszystkich krajowych i międzynarodowych emisji gazów cieplarnianych z tego sektora w UE².

Zgodnie z najnowszym raportem NIK³, samorządy siedmiu polskich miast, m.in. Warszawy, Krakowa i Wrocławia, wciąż nie rozwiązały problemu nadmiernej emisji spalin pochodzących z transportu. Poza konsekwencjami prawnymi ciążącymi nad samorządami gra toczy się także o nasze zdrowie i dobre życie. W miastach muszą nastąpić więc duże zmiany, które projektowane w sposób strategiczny, mądry i sprawiedliwy, mogą okazać się przełomowe dla jakości życia mieszkańców.

Czystsze powietrze

Transport jest istotnym źródłem zanieczyszczeń powietrza w naszym kraju. Mimo że w ciągu ostatnich 10 lat w powietrzu w Polsce obserwuje się trend malejący stężenia substancji takich jak: dwutlenek siarki (SO2), dwutlenek azotu (NO2), tlenek węgla (CO), benzen (C6H6), ozon (O3), pył zawieszony PM10 i PM 2,5, a także metali ciężkich: stężenia tych głównych zanieczyszczeń nadal są dalekie od zaleceń WHO⁴. Ograniczenie emisji szybko poskutkuje zmniejszeniem szkodliwych zanieczyszczeń, takich jak tlenki azotu (NOx), dwutlenek siarki (SO2) i pyły, co przyczyni się do polepszenia parametrów jakości powietrza oraz realnej korzyści, jaką jest…

Poprawa zdrowia publicznego

Według szacunków EEA w 2020 r. co najmniej 238 000 osób zmarło przedwcześnie w UE z powodu narażenia na działanie pyłu PM2,5 powyżej zalecanego przez WHO poziomu 5 µg/m3. To tak jakby z mapy Polski zniknęło miasto wielkości Częstochowy. Jednocześnie zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu doprowadziło do 49 000, a ozonem do 24 000 przedwczesnych zgonów w Unii Europejskiej⁵. 

Zmniejszone występowanie chorób związanych z zanieczyszczeniem powietrza, takich jak astma, choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, jest wprost proporcjonalne do redukcji emisji zanieczyszczeń w powietrzu. Najwyższe ich koszty odnotowuje się w miastach, a najbardziej narażone na skutki zanieczyszczenia powietrza są dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży i osoby cierpiące na choroby przewlekłe⁶. Zmniejszenie prawdopodobieństwa zachorowania przekłada się zaś na…

Niższe koszty dla społeczeństwa

Mniej leczenia ww. kosztownych społecznie i obciążających dla systemu zdrowia chorób, to realna korzyść dla wszystkich. Inwestycje w infrastrukturę ładowania mogą wymagać początkowych nakładów finansowych, długoterminowo mogą prowadzić do oszczędności, takich jak mniejsze koszty opieki zdrowotnej związane z chorobami powstałymi w wyniku zanieczyszczenia powietrza.

Zmniejszenie zatorów drogowych

Mniejsze zatory drogowe oznaczają szybsze przemieszczanie się pojazdów, co prowadzi do skrócenia czasu podróży dla wszystkich użytkowników dróg. Oznacza to bardziej swobodny przepływ ruchu, co może przyczynić się do lepszego funkcjonowania miast i ułatwienia dostępu do miejsc pracy, edukacji i usług.

Wsparcie lokalnego biznesu

Dzięki transportowi publicznemu i innym aktywnym formom transportu, takim jak chodzenie i jazda na rowerze w naturalny sposób zwiększa się ruch klientów w okolicznych sklepach, lokalach usługowych czy restauracjach.

Pole do rozwoju dla innowacji technologicznych

Ograniczenie emisji to zarazem pole do rozwoju innowacji technologicznych. Bardziej zrównoważone środki transportu, nowoczesne pojazdy elektryczne czy paliwa alternatywne, co może pobudzić sektor motoryzacyjny czy technologiczny.

Kwestie bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo na drogach i ograniczenie emisji pojazdów stanowią priorytety w dzisiejszych miastach. Poprzez promowanie transportu publicznego i zrównoważonej mobilności, elektryfikację floty pojazdów, poprawę infrastruktury drogowej, ograniczenie prędkości oraz edukację i świadomość społeczną, możliwe jest stworzenie bardziej bezpiecznych dla użytkowników dróg oraz bardziej przyjaznych dla środowiska miejskich obszarów. Integracja tych działań pozwala na tworzenie bardziej zrównoważonych i efektywnych rozwiązań, które przynoszą korzyści zarówno w zakresie bezpieczeństwa, jak i ochrony środowiska. Dbałość o te dwie kwestie jest kluczowa dla budowy bardziej ludzkich, ekologicznych i zrównoważonych miast. 

Ostatnie, ale nie najmniej istotne kwestie to zaś:

Długoterminowa oszczędność zasobów naturalnych i zmniejszenie wpływu na ekosystemy wodne

Przejście na bardziej zrównoważone środki transportu może przyczynić się do oszczędności zasobów naturalnych, takich jak ropa naftowa, węgiel i woda, co ma znaczący wpływ na odpowiedzialny rozwój społeczno-gospodarczy i zabezpieczyć kraj przed nagłymi zmianami cen na światowych rynkach energii. Redukcja emisji z transportu może także zmniejszyć zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych poprzez ograniczenie spływu zanieczyszczeń z pojazdów i infrastruktury transportowej.

Wzrost zapotrzebowania na transport ściśle koreluje z prognozowanym rozwojem gospodarczym, niosąc ze sobą wysoką cenę. Przy obecnych wysokich poziomach emisji, kontynuacja tego trendu tylko oddala nas od osiągnięcia neutralności klimatycznej i przybliża do katastrofalnych skutków zmian klimatycznych. Nie możemy dłużej polegać na obecnym modelu transportu, ale skupić się na ograniczaniu emisji pochodzących z tego sektora.

Materiał zainspirowany tekstem naszej organizacji partnerskiej, Clean Cities Campaign: https://cleancitiescampaign.org/green-cities-five-advantages-of-reducing-transport-emissions/

Martyna Adamska-Pakuła

1. [1] ↩︎
2. [2] ↩︎
3. [3] ↩︎
4. [4] ↩︎
5. [5] ↩︎
6. [6] ↩︎