[RAPORT] Jak e-handel zanieczyszcza nasze miasta. Analiza 90 firm kurierskich z całego świata.

Rosnąca w olbrzymim tempie popularność zakupów przez internet powoduje, że na całym świecie ulice naszych miast opanowują samochody dostawcze. Są one jednym z głównych źródeł hałasu i zatorów na drogach. Jednocześnie mało wiemy na temat zanieczyszczeń, które powodują.

Wiemy, że transport jest źródłem większość emisji zanieczyszczeń powietrza w dużych miastach i największym źródłem nowych emisji gazów cieplarnianych odpowiadając za ok. 12% globalnych emisji. Wiemy też, że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała zanieczyszczenie powietrza za największe zagrożenie środowiskowe w Europie.

Nowy Raport grupy badawczej Stand.Earth „Revealing the Secret Emissions of E-Commerce” [LINK] rzuca w tym kontekście nieco światła na sektor dostaw na odcinku „ostatniej mili”. Jest to ostatni etap podróży paczki: z magazynu do domu, sklepu lub automatu paczkowego. To krótki odcinek w porównaniu z resztą łańcucha dostaw, zwykle na dystansie nie dłuższym niż kilkanaście kilometrów, a mimo to generujący nieproporcjonalną ilość zanieczyszczeń. Odpowiada za połowę wszystkich emisji CO2 na etapie dostawy. Autorki i autorzy Raportu wskazują, że tylko sześć największych na świecie firm dostawczych oraz z sektora e-commerce odpowiada rocznie za emisję dwutlenku węgla równą emisji 600 tysięcy gospodarstw domowych. Stanowi to ok. 2/3 wszystkich emisji CO2 z dostaw. Jednocześnie sektor opiera się w dużej mierze na podwykonawcach. Niewiele jednak informacji nt. relacji z podwykonawcami jest łatwo dostępnych, bardzo często są to pracownicy krótkoterminowi tzw. „gig workers” co dodatkowo utrudnia ocenę realnego wpływu sektora na zanieczyszczenie powietrza. Jak wynika z raportu, firmy nie zbierają albo niechętnie dzielą się takimi danymi. Stand.Earth przebadali 90 firm z Europy, Ameryki Północnej i Indii. Żadna z nich nie ujawniła swoich danych dotyczących emisji na odcinku ostatniej mili.

Mimo że jest to dla firm dostawczych najdroższy i najtrudniejszy  odcinek, a w sektorze panuje ogromna konkurencja, to ciągły, rosnący wzrost rynku zakupów online będzie powodował, że branża dostaw będzie nadal rosła w niespotykanym tempie. Jeśli nie zmienimy swoich nawyków konsumpcyjnych to paczek, pojazdów, kurierów będzie wokół nas coraz więcej. 

Nie musi to jednak  oznaczać większej ilości zanieczyszczeń. Odpowiedzią powinien być rozwój zeroemisyjnej logistyki miejskiej, w tym ustanowienie stref czystego transportu w miastach. Kolejne polskie samorządy na czele z Krakowem zapowiadają wprowadzenie takich rozwiązań. Co więcej, w Unii Europejskiej obowiązywać będzie zakaz sprzedaży samochodów spalinowych od 2035 roku. Chociaż zrównoważone dostawy to nie tylko wymiana pojazdów na elektryczne, to jak wynika z raportu FPPE i Polityki Insight „Transformacja ostatniej mili. Zeroemisyjność w logistyce miejskiej” [LINK] przejście firm logistycznych na zeroemisyjny transport w centrach miast skraca czas dostaw towarów, a dla podmiotów obsługujących ostatnią milę stanowi szansę na obniżenie kosztów działalności w dłuższej perspektywie. Co więcej, raport Międzynarodowej Rady ds. Czystego Transportu (ICCT) „Electrifying Last-Mile delivery” [LINK] wskazuje, że całkowity koszt posiadania (TCO) w przypadku elektrycznych „dostawczaków” już jest lub będzie w krótkiej perspektywie niższy niż koszt pojazdów spalinowych.

Organizacja Stand.Earth apeluje do biznesu o większą transparentność i przejście na zeroemisyjny sposób realizacji dostaw do 2030 roku. W rozwoju tego rynku kluczowa jest jednak ścisła współpraca władz – zarówno władz – centralnych jak i samorządowych – z przedstawicielami sektora logistycznego, w tym przewoźnikami i dostawcami. Dobrych przykładów i rekomendacji ze świata dla polskiego rynku nie brakuje, potrzebne jest tylko odpowiednie forum do rozmowy. FPPE oferuje takie miejsce, zapraszając do dołączenia do inicjatywy „Dostawy bez spalin” – platformy współpracy liderów rynku dostaw na rzecz przechodzenia na zeroemisyjny transport w miastach.

Stand.Earth i FPPE są członkami Clean Mobilty Collective (CMC), międzynarodowej sieci zaangażowanej w ograniczanie wpływu na zmiany klimatu poprzez dążenie do dekarbonizacji sektora transportu.

– Aleksander Szałański