
Re-charging Europe” – plan rewitalizacji europejskiego przemysłu czystych technologii
Instytut Zielonej Gospodarki (IZG) zaprezentował raport „Re-charging Europe”, przygotowany we współpracy z Cambridge Econometrics. Dokument analizuje kondycję europejskiego sektora czystych technologii i przedstawia konkretne rekomendacje dla jego wzmocnienia. Premiera raportu odbyła się 15 stycznia w Brukseli podczas debaty „Competitiveness and Financing the Competitive Transition”, zorganizowanej przez Instytut Zielonej Gospodarki, Fundację Promocji Pojazdów Elektrycznych, Business & Science Poland oraz Konfederację Lewiatan.
Wydarzenie, objęte patronatem polskiej prezydencji w Radzie UE, skupiło się na finansowaniu zielonej transformacji w celu wzmocnienia globalnej konkurencyjności europejskiego przemysłu. W dyskusji wzięli udział m.in. przedstawiciele Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, polskiego rządu, świata nauki i biznesu.
– Razem z naszymi partnerami zorganizowaliśmy w Brukseli pierwszą dyskusję polityczno-ekspercką pod patronatem Polskiej Prezydencji w Radzie UE. Dzięki temu przeszliśmy z fazy definiowania problemu do etapu opracowywania oryginalnych rozwiązań w zakresie unijnej konkurencyjności. Propozycje Instytutu Zielonej Gospodarki odpowiadają na kluczowe wyzwania związane z wdrażaniem nowych technologii, sugerując między innymi, aby środki finansowe z Europejskiego Funduszu Konkurencyjności obejmowały nie tylko nakłady inwestycyjne, ale również koszty operacyjne. Dzięki temu unikniemy sytuacji, w której finansujemy rozwiązania, na które nie stać rynku. – powiedział Bartek Czyczerski, Prezes Zarządu Związku Pracodawców Business & Science Poland.
Kluczowe wyzwania oraz potrzeba zmian
Raport ‘Re-charging Europe” wskazuje, że odpowiednie finansowanie i uproszczenie regulacji są niezbędne, aby Europa mogła skutecznie konkurować na globalnym rynku i realizować cele zielonej transformacji oraz podkreśla rosnącą przepaść inwestycyjną między Europą, Stanami Zjednoczonymi a Chinami w sektorze czystych technologii. Autorzy podkreślają konieczność przekształcenia strategii unijnej, która dotychczas koncentrowała się głównie na stymulowaniu popytu.
– Z pewnością istnieje wiele powodów niedostatecznego poziomu inwestycji w rozwój przemysłów Clean-Tech w Europie. Jedną z kluczowych przyczyn jest różnica w podejściu do fundamentów polityki przemysłowej. Podczas gdy Europa skupiła się na tworzeniu rynku i zwiększaniu zapotrzebowania na czyste technologie (polityka po stronie popytu), główni konkurenci gospodarczy skoncentrowali się na stymulowaniu rozwoju technologii i budowaniu mocy przemysłowych, które zapewniają dostępność produktów Clean-Tech (polityka po stronie podaży). Oba podejścia przyczyniają się do redukcji emisji, jednak podejście ukierunkowane na podaż okazuje się bardziej wszechstronne – nie tylko prowadzi do ograniczenia emisji, ale również wzmacnia konkurencyjność gospodarki i chroni miejsca pracy w sektorach Clean-Tech. – podkreśla Marcin Korolec, prezes Instytutu Zielonej Gospodarki. Nowa polityka powinna skupiać się na rozwijaniu zdolności produkcyjnych oraz innowacyjności, aby zwiększyć konkurencyjność Europy na globalnym rynku.
– Europa coraz bardziej traci na konkurencyjności w stosunku do innych globalnych gospodarek, wynika to z niewystarczających inwestycji, ale też z nadmiernej liczby regulacji – tylko w ciągu ostatnich 5 lat UE przyjęła aż 13 tysięcy aktów prawnych. Aby fundusz konkurencyjności mógł efektywnie wspierać firmy, konieczne jest równoczesne ograniczenie tych obciążeń i stworzenie bardziej przyjaznych warunków dla biznesu. – powiedziała Małgorzata Mroczkowska-Horne, dyrektor generalna Konfederacji Lewiatan.
Przykładem jest przemysł motoryzacyjny w Europie, który przechodzi obecnie przez bardzo głęboki okres transformacji. – Instrumenty wsparcia są bardzo potrzebne, aby Europa mogła być konkurencyjna, szczególnie względem Chin i USA. Chodzi tu przede wszystkim o produkcję samochodów elektrycznych, system wsparcia ich zakupu, budowy infrastruktury do ładowania, a także inwestycji w badania i rozwój produkcji samochodów elektrycznych i baterii trakcyjnych. W końcu warto podjąć dyskusję na temat uproszczenia regulacji w Europie, by ramy prawne służyły przedsiębiorcom i obywatelom – powiedział Paweł Wideł, prezes Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych przy Konfederacji Lewiatan.
Europejski Fundusz Konkurencyjności jako nowy filar wsparcia
Raport Instytutu Zielonej Gospodarki postuluje utworzenie Europejskiego Funduszu Konkurencyjności. Jego założenia wpisują się w niedawne konkluzje Rady Europejskiej, które podkreślają potrzebę wzmacniania konkurencyjności Europy. Liderzy państw członkowskich wezwali Radę UE i Komisję Europejską do przyspieszenia prac nad unią rynków kapitałowych. W konkluzjach określono, że do końca ub.r oczekiwane są zdecydowane postępy w tej kwestii. Rada zapowiedziała również dalsze prace nad nowym ładem gospodarczym, który ma uczynić Europę potęgą technologiczną oraz przemysłową.
Zgodnie z Programem strategicznym UE na lata 2024-2029, kontynent ma bazować na wysokiej jakości miejscach pracy, konkurencyjnych produktach oraz neutralnych emisyjnie technologiach. Kluczową rolę odegra integracja finansowa oraz rozwój badań i innowacji. Europejski Fundusz Konkurencyjności, zapowiedziany przez Ursulę von der Leyen w lipcu br., ma być narzędziem wdrażania tych celów. Jego funkcjonowanie wpisuje się w plan Clean Industrial Deal, który zakłada inwestycje w czystą energię, gospodarkę cyrkularną oraz zasobooszczędność.
Zgodnie z propozycją ekspertów Instytutu Zielonej Gospodarki, Fundusz ten finansować miałby wspólny unijny dług, a funkcjonowałby on na wzór programu NextGenerationEU. Fundusz miałby wspierać rozwój przemysłu czystych technologii, przeciwdziałając przewadze konkurencyjnej, jaką amerykańskie firmy uzyskały dzięki Inflation Reduction Act (IRA), a chińscy potentaci przemysłowi uzyskują dzięki subsydiom od państwa.

Konkretne propozycje dla uzdrowienia europejskiego przemysłu
Działania proponowane przez ekspertów Instytutu Zielonej Gospodarki obejmują:
– Budżet Funduszu w wysokości proporcjonalnej do europejskiego PKB, szacowanego na 237 miliardów euro.
– Harmonogram przewidujący rozpoczęcie działalności w 2027 roku z siedmioletnim okresem wsparcia oraz 30-letnim okresem spłaty.
– Podział środków, zależny od potrzeb i priorytetowe wsparcie dla państw stojących przed największymi wyzwaniami transformacyjnymi.
– Mechanizmy finansowania bazujące na przewidywalnych i automatycznych zasadach przyznawania środków, eliminujące uznaniowość.

Wpływ na europejską gospodarkę
Zdaniem ekspertów utworzenie Europejskiego Funduszu Konkurencyjności mogłoby znacząco wzmocnić gospodarkę Starego Kontynentu. Oczekiwane efekty obejmują wzrost PKB, poprawę sytuacji na rynku pracy oraz zwiększenie niezależności energetycznej oraz technologicznej Europy.
Raport Instytutu Zielonej Gospodarki stanowi ważny głos w debacie o przyszłości europejskiego przemysłu i konieczności podjęcia zdecydowanych działań na rzecz jego wzmocnienia. Czy Europa wykorzysta tę szansę na dynamiczne „doładowanie” swojego potencjału technologicznego?
– Jeśli nie podejmiemy radykalnych działań, to Europę czeka kryzys gospodarczy o rozmiarach niespotykanych w ostatnich dziesięcioleciach. Na szczęście, początek cyklu politycznego instytucji europejskich sprzyja podejmowaniu przez Europę odważnych decyzji na miarę zagrożeń, przed jakimi stoimy. – konkluduje Korolec.
Martyna Adamska-Pakuła
Pozostałe artykuły
![[WEBINAR] Dofinansowanie do zeroemisyjnych pojazdów ciężkich i budowy dedykowanej infrastruktury ładowania - 24 lutego, godz. 13:00](https://fppe.pl/wp-content/webp-express/webp-images/uploads/2025/02/Naglowek-1-768x432.png.webp)
[WEBINAR] Dofinansowanie do zeroemisyjnych pojazdów ciężkich i budowy dedykowanej infrastruktury ładowania - 24 lutego, godz. 13:00

Samochody elektryczne jako mobilne magazyny energii – nowy element systemu energetycznego
