Warszawskie powietrze i zanieczyszczenia z transportu - problem z nadzieją na poprawę?

Opublikowane w połowie czerwca badanie ¹Badanie zrealizowała w lipcu 2022 r. agencja badawcza Research Collective na zlecenie agencji PR Profeina, w ramach projektu “Rozwój hubu informacyjnego nt. stref czystego transportu w Polsce”, finansowanego przez Clean Air Fund. dotyczące poparcia dla utworzenia strefy czystego transportu (SCT) w Warszawie jasno pokazuje, że mieszkanki i mieszkańcy chcą wprowadzenia tego rozwiązania. W tym samym badaniu wskazują jakość powietrza jako jeden z ważnych problemów w mieście. Według badania zrealizowanego przez Research Collective 66% badanych chce utworzenia SCT w stolicy. To wynik powyżej średniej krajowej, gdzie poparcie dla tworzenia stref wyraża 58%. Jednocześnie ponad połowa badanych osób uznaje, że jakość powietrza w Warszawie jest zła niezależnie od pory roku. Rośnie świadomość roli transportu w emisji zanieczyszczeń.

Wyniki badań mieszkanek i mieszkańców potwierdzają, że jakość powietrza jest jednym z najważniejszych wyzwań dla miasta w nadchodzących latach.

• 51% badanych negatywnie ocenia jakość powietrza w lecie
• w zimie odsetek ten wzrasta do 65%
• 47% badanych za główną przyczynę złej jakości powietrza w mieście uznaje samochody
• 66% chce utworzenia SCT w Warszawie

Od września sprawdzanie aktualnego stanu powietrza w poszczególnych dzielnicach Warszawy oraz sąsiadujących gminach jest możliwe dzięki 164 nowym czujnikom  tworzącym jedną z najlepszych sieci monitoringu powietrza w Europie. 108 urządzeń zostało zamontowanych w samym mieście, pozostałe w 17 sąsiadujących gminach. Czujniki pojawiły się w różnych miejscach – m.in. przy uczęszczanych ulicach i szkołach.²https://um.warszawa.pl/-/nowe-czujniki-monitoruja-warszawskie-powietrze

Czujniki mierzą zanieczyszczenie pyłami zawieszonymi  PM10 oraz PM2,5, a także PM1 – czyli mikrocząsteczkami, których stężenia obecnie nie są normowane. Te najmniejsze zanieczyszczenia mają negatywny wpływ na ludzkie zdrowie, ich obecność potwierdzono m.in. w sercach czy mózgach ludzi narażonych na zanieczyszczenie mikrocząsteczkami PM. Dodatkowo czujniki badają poziom emisji dwutlenku azotu (NO2), a te oddalone od ulic – poziom ozonu.

Głównym źródłem emisji tlenków azotu (NOx) w aglomeracji Warszawskiej jest transport – co potwierdzają dane KOBIZE opracowane przez GIOŚ w ocenie jakości powietrza za 2021 rok.³https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/rwms/publications/card/1701 W samej Warszawie samochody odpowiadają za emisję ok 75% NOX. Transport jest także drugim źródłem emisji pyłów PM10 i PM2,5 dla aglomeracji warszawskiej.

Komentarz:

• Świadomość społeczna dotycząca roli transportu w emisji zanieczyszczeń powietrza rośnie, ale ten problem nadal pozostaje nieuświadomiony dla większości. Badania jakości powietrza potwierdzają ważny udział transportu w emisji zanieczyszczeń – to główne lub drugie źródło dla 3 z 5 substancji badanych przez KOBIZE. Potrzeba działań uświadamiających ten problem i odczarowania problemu jakości powietrza pojmowanego tylko przez pryzmat tzw. kopciuchów.
• Nowy system monitoringu jakości powietrza pozwoli na zbadanie rzeczywistych emisji w wielu nowych miejscach w mieście. Do tej pory modelowanie zanieczyszczenia z transportu odbywało się w oparciu o dane z tylko trzech stacji komunikacyjnych zlokalizowanych w Warszawie. Nowe, bardziej precyzyjne, zebrane dane będą miały duże znaczenie w uświadamianiu skali problemu i pomogą w podejmowaniu konkretnych decyzji na lokalnym poziomie.
• Duży poziom poparcia dla stworzenia SCT w mieście nie jest zaskoczeniem. Mieszkańcy i mieszkanki już wcześniej byli wyraźnie zatroskani stanem powietrza w mieście. Po uzyskaniu przez miasta możliwości ustanowienia funkcjonalnej SCT presja na jej powstanie w stolicy będzie zapewne tylko rosła.
• Kluczowym wyzwaniem dla Warszawy jest przeprowadzenie skutecznej kampanii społecznej i edukacyjnej na rzecz wprowadzenia SCT. Wysokie poparcie nie jest gwarantem sukcesu – w związku z tym, że kształt SCT będzie zależał od decyzji miasta (jest wiele możliwych wariantów), trzeba w przemyślany sposób opowiedzieć o wybranym rozwiązaniu mieszkankom i mieszkańcom.
• Kompleksową odpowiedzią miasta na problem jakości powietrza powinno być także zadbanie o poprawę komunikacji miejskiej oraz infrastruktury dla pieszych i rowerzystów, a także rozbudowę parkingów na granicy strefy. Te równoległe działania stworzą atrakcyjną alternatywę dla osób dotychczas wybierających samochód jako formę transportu w mieście i skłonią do alternatywnych form mobilności nie tylko tych, których pojazdy nie będą mogły wjeżdżać do strefy.