Zrównoważony transport w miastach: wyzwania i rozwiązania

Miasta są epicentrami zarówno problemów klimatycznych, jak i innowacji w zrównoważonym transporcie. Niestety pomimo dużej dostępności transportu publicznego, pieszych i rowerowych alternatyw, samochody nadal dominują w miejskim ruchu. Rozwiązania zmniejszające emisje są już znane i zostały przetestowane, miasta powinny więc wdrażać je na większą skalę.

Winny: emisyjny transport

Spośród miast, które wykazują postęp w kwestii redukcji emisji pochodzących z transportu wyraźnie wyróżnia się Londyn, posiadający największą strefę niskoemisyjną na świecie. Działania miast muszą być teraz skoncentrowane wokół optymalizacji transportu towarowego w miastach. Jak najszybsze upowszechnienie zeroemisyjnej logistyki miejskiej jest kwestią istotną dla naszego zdrowia, jakości życia oraz klimatu. 

Nowy raport Clean Cities Campaign, 2024 STATE OF EUROPEAN TRANSPORT IN CITIES, udowadnia, że to właśnie transport samochodowy w miastach europejskich jest głównym źródłem emisji dwutlenku węgla, bezpośrednio skorelowanych z nadmierną liczbą pojazdów poruszających się po miastach. Problemem są jednak nie tylko emisje CO₂, ale także towarzyszące im toksyczne zanieczyszczenia powietrza, które sprawiają, że stan naszego zdrowia ulega pogorszeniu. Transport drogowy odpowiada za aż 37% emisji tlenków azotu (NOx).

Wiele aut = wiele spalin

Z biegiem czasu posiadanie samochodu zmieniło się w głównych miastach europejskich, ale nie wszędzie w ten sam sposób. Niektóre miasta, szczególnie w Europie Środkowej i Wschodniej, odnotowały wzrost liczby posiadanych samochodów. Najbardziej dynamicznie spośród analizowanych miast, rośnie ono w Warszawie, podczas gdy np. w Londynie czy Paryżu statystyki te pozostają na niemal niezmienionym poziomie rok po roku. Kilka dużych miast, takich jak Bruksela, Londyn i Wiedeń, odnotowało nawet spadek liczby posiadanych samochodów od początku XXI wieku.

Warszawa to także niechlubna rekordzistka, znacznie przekraczająca unijną średnią pod względem liczby samochodów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Unijna średnia to jeden posiadany samochód w przeliczeniu na dwóch mieszkańców.

Wysoka liczba posiadanych samochodów wiąże się z częstszym korzystaniem z samochodu, a tym samym z niebezpiecznie podnoszącym się poziomem emisji gazów cieplarnianych. Przyjrzyjmy się, jak emisje z transportu miejskiego w przeliczeniu na mieszkańca wypadają w głównych miastach:

Proste rozwiązania trudnych problemów z powietrzem

Sprawdzonym rozwiązaniem problemu nadmiernych emisji pochodzących z transportu są działania na rzecz zwiększenia jego równowagi. Działania na rzecz zrównoważonego transportu w miastach obejmują przede wszystkim rozwój transportu publicznego, a więc zwiększanie dostępności i efektywności autobusów, tramwajów i metra, wprowadzanie obszarów, do których mają ograniczony dostęp pojazdy emitujące wysokie poziomy zanieczyszczeń. Niezwykle istotne są także: rozwijanie i udostępnianie infrastruktury oraz promowanie ruchu pieszego i rowerowego, wspieranie korzystania z pojazdów elektrycznych oraz redukcja transportu towarowego, czyli optymalizacja dostaw w miastach.

Miasta mogą zachęcać do korzystania z bardziej ekologicznych samochodów poprzez tworzenie stref niskiej emisji – obszarów, w których korzystanie z najbardziej zanieczyszczających pojazdów jest regulowane. Liczba stref niskoemisyjnych wprowadzanych w coraz większej liczbie miast znacznie wzrosła na przestrzeni lat.

Ponadto, miasta mają również znaczną władzę w zakresie promowania alternatyw dla korzystania z samochodów, na przykład poprzez elektryfikację floty autobusowej i zapewnienie częstych, niezawodnych i niedrogich usług autobusowych w swoim mieście lub poprzez rozwój infrastruktury rowerowej w celu stworzenia bezpiecznej, wygodnej i atrakcyjnej sieci rowerowej.

Połączenie tych wszystkich elementów zapewni europejskim miastom płynne przejście na bezemisyjny transport miejski.

Przyszłość zrównoważonego transportu miejskiego zależy od działań, które podejmiemy dzisiaj. Miasta muszą wykorzystać dostępne technologie i innowacje, aby stworzyć czystsze, zdrowsze i bardziej przyjazne środowisko dla swoich mieszkańców. Inwestowanie w transport publiczny, rozwijanie infrastruktury rowerowej i pieszej oraz wspieranie elektromobilności to absolutnie kluczowe kroki. Przykłady miast takich jak Londyn pokazują, że transformacja ku czystszemu powietrzu w miastach jest możliwa. Działajmy teraz, aby nasze miasta stały się modelami zrównoważonego rozwoju dla przyszłych pokoleń.

Materiał powstał na podstawie raportu Clean Cities Campaign: 2024 State of European Transport in Cities: [link]